Kreeg een 42-jarige medewerker van een metaalbedrijf nierstenenaanvallen door het werken met zware metalen, oplosmiddelen en hoge temperaturen?

Een 42-jarige medewerker van een metaalbedrijf heeft voor de derde keer in 12 jaar een niersteenaanval doorgemaakt. In zijn werk is hij onder meer blootgesteld aan zware metalen, oplosmiddelen en hoge temperaturen. Zouden zijn nierstenen kunnen worden beschouwd als een beroepsgebonden aandoening?

Nierstenen en de bijbehorende niersteenaanvallen komen geregeld voor: de levenslange prevalentie in de algemene bevolking ligt op ongeveer vijf procent en de meeste gevallen treden op tussen 30 en 60 jaar, iets meer bij mannen dan bij vrouwen.  Zelden wordt bij het optreden van nierstenen een verband met het werk gelegd. Toch zijn er het afgelopen jaar via de helpdesk drie vragen gesteld over mogelijke oorzaken in het werk en nieraandoeningen, waarbij telkens ook het doormaken van aanvallen van nier- of urinewegstenen werd genoemd.  Het ging steeds om chemische blootstelling, maar mogelijk ook om werken in hoge temperaturen. Reden genoeg om in de literatuur te duiken.

In de literatuur zijn diverse gevallen beschreven van nierstenen gerelateerd aan het werk. Zo blijken nier- en urinewegstenen vaker voor te komen bij taxichauffeurs en vrachtwagenchauffeurs. Als oorzaken wordt hier vooral gewezen op te weinig drinken en te weinig naar het toilet (kunnen) gaan (1,2).

Ook zijn er gevallen beschreven en onderzoeken gedaan onder metaalbewerkers naar het optreden van nierstenen bij blootstelling aan zware metalen, zoals bijvoorbeeld cadmium (3, 4) en tri-methyl-tin (4).

En uiteraard zijn er beschrijvingen van een toename van nierproblemen en ook nierstenen bij werken in hoge temperaturen, zowel in metaalfabrieken (6) als op scheepswerven (7). In beide gevallen zal er behalve blootstelling aan hoge temperaturen ook zeker sprake zijn geweest van blootstelling aan chemische stoffen zoals zware metalen en oplosmiddelen.

In het geval van de hierboven beschreven medewerker van een metaalbedrijf moet uiteraard worden nagegaan of sprake was van een of meer van de hierboven beschreven werkfactoren. Daarnaast moet ook gekeken worden naar de andere risicofactoren voor nierstenen die meer samenhangen met zijn levensstijl. Maar het moge duidelijk zijn dat het optreden van nierstenen en niersteenaanvallen door beroepsgebonden factoren niet uitgesloten is.

En dat geldt trouwens ook voor andere nierproblemen. Wie zich daarover snel en volledig wil informeren is de speciale pagina over “Occupational Renal Diseases” in Haz-Map een aanrader, te vinden op: http://www.haz-map.com/renal.htm. Hier vindt u een helder overzicht van verschillende typen nierproblemen en van de mogelijke risicofactoren en blootstelling in het  werk.

Annet Lenderink

Bronnen:

1. Mass AY, Goldfarb DS, Shah O. Taxi cab syndrome: a review of the extensive genitourinary pathology experienced by taxi cab drivers and what we can do to help. Rev Urol. 2014;16(3):99-104.
2. Chang MA, Goldfarb DS. Occupational risk for nephrolithiasis and bladder dysfunction in a chauffeur. Urol Res. 2004 Feb;32(1):41-3. Epub 2003 Oct 24.
3. Ferraro PM, Bonello M, Frigo AC, D'Addessi A, Sturniolo A, Gambaro G. Cadmium exposure and kidney stone formation in the general population--an analysis of the National Health and Nutrition Examination Survey III data. J Endourol. 2011 May;25(5):875-80.
4. Trevisan A, Gardin C. Nephrolithiasis in a worker with cadmium exposure in the past. Int Arch Occup Environ Health. 2005 Sep;78(8):670-2.
5. Tang X, Li N, Kang L, Dubois AM, Gong Z, Wu B, Lai G, Yang A, Ruan X, Gao H, Zhu G, Ge Y, Zhang J, Lin Z, Olson JR, Ren X. Chronic low level trimethyltin exposure and the risk of developing nephrolithiasis. Occup Environ Med. 2013 Aug;70(8):561-
6. Atan L, Andreoni C, Ortiz V, Silva EK, Pitta R, Atan F, Srougi M. High kidney stone risk in men working in steel industry at hot temperatures. Urology. 2005 May;65(5):858-61.
7. Luo H, Turner LR, Hurst C, Mai H, Zhang Y, Tong S. Exposure to ambient heat and urolithiasis among outdoor workers in Guangzhou, China. Sci Total Environ. 2014 Feb 15;472:1130-6.